Ergenlik döneminde çocuklar çok daha hızlı büyümeye başlarlar. Bunun yanı sıra ruhsal, fizyolojik ve sosyal açılardan da bir değişme süreci söz konusudur. Öyle ki ergenlik dönemine girmiş olan bir bireyin gelişmeye paralel olarak doku kitlesinde artış meydana gelir. Bunun sonucunda enerji, protein, mineral ve vitaminlere olan ihtiyaç da artacaktır. Peki ergenlik döneminde beslenme nasıl olmalıdır? Ergenlikte beslenmenin önemi nedir? Merak edenler için işte detaylar...
- Ergenlik döneminde çocukların boy ve kilosunda artış meydana gelmektedir. Aynı zamanda iç salgı bezlerinde gelişmeler kendisini göstermeye başlarken, çeşitli organlar da büyüme eğilimine girer. Ergenlik dönemine giren her çocuğun hem büyümesi hem de gelişmesi hızlanır.
- Kızların 11 ile 13 yaş arasında, erkeklerin ise 13 işe 15 yaş arasında ergenlik dönemine girdikleri düşünülmektedir. Fakat bunun için kesin bir yaş sınırı belirlemek mümkün olmayacaktır. Çünkü herkesin yapısı ve genetiği birbirinden farklıdır.
- Kızlarda boy uzama süreci de yine 11 ile 13 yaş arası iken büyüme 15 yaşına kadar devam eder. Erkeklerde ise boy uzama süreci 12 ile 16 yaş arasındadır. Ancak büyüme 18 yaşına kadar devam etmektedir. Aslına bakıldığında büyümeyi hızlandıran en önemli faktör, cinsiyet hormonlarının salgılanmasıdır.
- Ergenlik döneminde asıl büyüme kemik büyümesi olarak bilinir. Büyümeyi; kalıtım, ırk, hormonlar ve beslenme etkiler. Kızlarda kemik büyümesi 15 yaşının sonunda, erkeklerde ise 18 yaşına geldiğinde son bulur.
- Kemik gelişiminde bilindiği gibi birbirinden farklı hormonlar görev almaktadır. Bu hormonları şu şekilde sıralamak mümkün olacaktır; paratroid, andojenler, östrojen, büyüme hormonu ve tiroid hormonudur.
Beslenmede ilk olarak cinsiyet ve büyüme hormonlarının yanı sıra iskelet sisteminin büyümesi için gerekli olan enerji ve besin ögesi ihtiyaçlarının olduğu da kesinlikle unutulmamalıdır. Ergenlik dönemine giren çocuklar hızlı büyüme ve gelişme gösterdiğinden, enerji ve besin ögelerine olan ihtiyaç da aynı hızda artar. Ergen ihtiyaçlarının karşılanmasında ise çeşitli sorunlar kendisini gösterir.
Ergenlik Dönemindeki Beslenme Sorunları
Ergenlik döneminde çocukların ihtiyaçları artar. Fakat bunun yanı sıra sıkıntılı bir süreç söz konusudur. Bu nedenle beslenme sürecinde de bazı sorunlar ortaya çıkacaktır. Söz konusu sorunların ortaya çıkmasına neden olan faktörleri ise şu şekilde sıralayabiliriz;
- Ekonomik Olanaklar
- Psikososyal Durum
- Yaşam Biçimi
- Yetersiz ve Dengesiz Beslenme
- Hareketsizlik
- Vücut Şekli
- Yeme Bozukluğu
- Tek Taraflı Beslenme
- Aşırı Beslenme
- Öğün Düzeni
- Depresyon
- Gelenekler
- Aile İçindeki İletişimsizlik Durumu
- Huzursuzluk
- Çeşitli Hastalıklar
Belirtilen durumlara ebeveynlerin çok dikkat etmesi gerekmektedir. Çünkü ergenlikte kemik gelişimini kemik bozuklukları, zayıflama diyetleri, ergenlik dönemindeki gebelikler, süt veren ergenin enerji ve besin ihtiyacının karşılanmaması, hormonların düzenli çalışmıyor olması, yaşam stili, kız ergenlerin zayıflama istekleri ve de çok uzun süreli hareketsizlik durumu etkileyecektir.
Ergen çocuklar yemek saatlerinde genellikle arkadaşlarıyla olmayı arzu ederler. Spor yapan ergenlerin ise enerji ve besin ihtiyaçları artar. Bu konularda ergenlerin mutlaka bilinçlendirilmesi gerekecektir. Bunun yanı sıra ergenlik dönemindeki çocukların hijyen konusunda da çok özenli olması şarttır. Özellikle de ağız ve diş temizliğine dikkat edilmemesi durumunda diş çürüğü; el hijyeni ve tuvalet hijyenine dikkat etmemesi durumunda da bağırsak paraziti, zayıflık, şişmanlık ve guatr gibi sağlık sorunları ortaya çıkabilir.
Ergenlerin Besin ve Enerji İhtiyacı
Enerji: Ergenlik döneminde büyüme ve gelişmenin çok hızlı olduğundan bahsetmiştik. Aynı zamanda; yaş, boy uzunluğu, cinsiyet ve fiziksel aktivite de ergenin ne kadar enerjiye ihtiyaç olduğunu etkileyen faktörlerdir.
Protein: Ergenlik döneminde kas kütlesindeki artış ve hormonların çalışması, vücudun proteine olan ihtiyacını da artıracaktır. Elbette ki ergenlik dönemindeki kişilerin protein ihtiyaçlarını olabildiğince kaliteli protein kaynaklarından karşılanması gerekiyor.
Yağ: Yağ bilindiği gibi insan vücuduna en fazla enerjiyi sağlayan besin ögeleridir. Öyle ki insanlar günlük enerjilerinin ortalama %25-30'unu yağlardan karşılar.
Karbonhidratlar: Ergenlerin günlük olarak gereksinim duydukları enerji ihtiyaçlarının ortalama %50-55'i karbonhidratlardan karşılanmaktadır. Fakat sağlıklı bir birey olmak için olabildiğince meyve, sebze ve tam tahıl ürünleri gibi kaliteli karbonhidratların tercih edilmesi gerekiyor.
Vitamin ve Mineraller: Ergenlik dönemindeki çocukların sağlıklı bir kemik yapısı için kalsiyum ve fosfor açısından zengin ürünlerle beslenmesi öneriliyor. Bunun yanı sıra kemik gelişiminin ve sağlığının devamlılığı için günde en az 2 su bardağı süt tüketilmesi önerilmektedir.
Ergenler İçin Örnek Beslenme Listesi
Sabah
1 su bardağı süt
1 adet haşlanmış yumurta
1 kibrit kutusu büyüklüğünde peynir
1.5 yemek kaşığı kadar reçel ya da pekmez
10-15 adet zeytin ya da 1 yemek kaşığı kadar yağ
2 adet ince dilim ekmek
Ara Öğün
1 adet meyve
Öğle
1 tabak etli, yumurtalı sebze yemeği ya da kurubaklagil yemeği
1 tabak kadar pilav, makarna türevi,
1 tabak salata
1 kase yoğurt
2 adet ince dilim ekmek
Ara Öğün
1 kase sütlaç vb. sütlü tatlı
Akşam
1 tabak etli, yumurtalı sebze yemeği ya da kurubaklagil yemeği
1 porsiyon kadar zeytinyağlı sebze yemeği
1 tabak kadar pilav, makarna türevi,
1 tabak salata
2 adet ince dilim ekmek
1 orta boy meyve
Gece
1 su bardağı kadar süt ya da 1 kase kadar yoğurt
Yorumlar
Yorum Gönder